ازدواج مجدد مرد متاهل

یکی از مسایل اجتماعی که برخی همواره دغدغه آن را دارند، برخی نگرانی و دلواپسی، برخی آن را حس می کنند و برخی تجربه، مساله ازدواج مجدد مرد متاهل است که در بسیاری از کشورها له یا علیه آن قوانینی وجود دارد. در این بحث وکیل حمیدرضا محمدی، مدیرعامل موسسه حقوقی دادگر نیک فرجام موضوع ازدواج مجدد مرد متاهل را در قانون ایران موشکافی می کند.

 

 آیا مرد با داشتن همسر می  تواند ازدواج مجدد نماید؟/قانون چه می گوید

طبق ماده 56 قانون حمایت خانواده مصوب سال 91، مرد نمی تواند بدون اذن همسر اول خود اقدام به ازدواج مجدد کند. اگر مردی بدون اذن همسر اول و اجازه دادگاه اقدام به ازدواج مجدد کند، هر یک از زوجین که در خواست ثبت این ازدواج را مطرح کنند دادگاه قرار عدم استماع دعوی صادر کرده و به چنین موضوعی رسیدگی نمی کند. بدون اذن دادگاه ثبت این ازدواج ممکن نیست.

مطابق قانون مرد نمي‌تواند با داشتن زن ، همسر دوم اختيار كند مگر در موارد زير:

• رضایت همسر اول،
• عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی،
• عدم تمکین زن از شوهر مطابق با حکم دادگاه،
• ابتلای زن به جنون یا امراض صعب‌العلاج،
• محکومیت قطعی زن در جرایم عمدی به مجازات یک سال زندان یا جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به یک سال بازداشت شود،
• ابتلای زن به هرگونه اعتیاد مضر حال خانواده به تشخیص دادگاه،
• سوء رفتار یا سوء معاشرت زن به حدی که ادامه‌ زندگی را برای مرد غیر قابل تحمل کند،
• ترک زندگی خانوادگی از طرف زن به مدت 6 ماه،
• عقیم بودن زن و

10-غایب شدن زن به مدت یک سال.

بنابراین مرد نمی تواند خودسرانه و بدون کسب اجازه از دادگاه و صرفاً با این استدلال که می تواند چهار همسر دائم اختیار کند ، مبادرت به ازدواج دوم نماید.

هم چنین لازم به ذکر است تنها در مورد اول یعنی درصورتی که همسر اول به ازدواج مجدد زوج رضایت دهد، زوج می بایست مدارک و مستنداتی به دادگاه مبنی بر تمکن مالی خویش ارائه دهد. اگر تمکن مالی مرد برای دادگاه محرز نشود به مرد اچازه ازدواج مجدد نخواهد داد. در بقیه موارد (عدم تمکین زن، بیماری زن و ...) نیازی به ارائه ادله مبنی بر تمکن مالی نیست.

ثبت قانونی ازدواج مجدد

اگر شوهر ، به یکی از دلایل 10گانه  متقاضی ازدواج مجدد باشد ، برای وقوع این امر به صورت قانونی باید دادخواستی به خواسته صدور حکم بر امکان ازدواج مجدد به طرفیت همسر اول خود طرح نماید. دادگاه نیز در جلسه رسیدگی زوجین را دعوت نموده و دلایل هر دو طرف را استماع و بررسی می نماید. اگر دلایل زوج که باید مبتنی بر قانون باشد، مستدل و مستحکم تشخیص داده شود در این صورت دادگاه با صدور حکمی اذن به ازدواج مجدد زوج با وجود داشتن همسر اول می دهد.

لازم به ذکر است چنانچه مردی با اجازه از دادگاه زن دیگری بگیرد ولی ازدواج دوم به دلیل مرگ یا جدایی همسر پایان یابد و مرد بخواهد دوباره ازدواج كند مجدداً باید از دادگاه اجازه بگیرد.

حقوق همسر اول پس از ازدواج مجدد زوج

زنان در دو صورت می توانند دادخواست طلاق دهند صورت اول زمانی است که در زندگی مشترک دچار عسر و حرج شوند و صورت دوم زمانی است که مرد یکی از شروط دوازده گانه عقد نکاح را رعایت نکرده باشد.

یکی از این شروط عبارت است از اینکه اگر مرد بدون اذن همسر اول اقدام به ازدواج مجدد کند، زن وکیل است که خود را مطلقه سازد. بنابراین در صورت ازدواج مجدد مرد بدون رضایت همسر اول، همسر اول می تواند با مراجعه به دادگاه درخواست طلاق دهد.

اما اگر مرد بدون رضایت همسر اول ولی با اذن دادگاه ازدواج کند به عبارت دیگر اگر مرد به یکی از دلایل ده گانه ذکر شده و اثبات آن ها در دادگاه، از مقامات قضایی اجازه ازدواج مجدد را بگیرد. زن نمی تواند به دلیل ازدواج مجدد مرد در خواست طلاق دهد مگر این که مرد عدالت را بین دو همسر رعایت نکند که در اینصورت باز هم زوجه حق طلاق خواهد داشت.

در صورتی که مرد با حکم دادگاه مبادرت به انجام ازدواج مجدد نماید، همسر اول فقط می تواند:

• با قبول این امر و سازش به زندگی در کنار همسر خود ادامه دهد.

 و یا

• به دادگاه دادخواست بدهد و حق و حقوق مالی خود را مطالبه نماید.

اگر زوجه حاضر به تمکين نبوده و براي طلاق اصرار داشته باشد در اینصورت یا با باید به صورت توافقی از زوج جدا شود و یا دادخواست طلاق از طرف زوجه به دادگاه ارائه دهد که در چنین مواردی که طلاق به درخواست زوجه مطرح می شود، معمولا زوجه برای جلب رضایت زوج به طلاق مجبور می شود بخشی یا کل مهریه را بذل نماید. درحالی که اگر مرد بی دلیل و بدون اذن دادگاه اقدام به ازدواج مجدد نماید، زوجه می تواند راسا اقدام به طلاق نماید و کلیه حق و حقوق مالی خود را از زوج به صورت تمام و کمال مطالبه نماید.

اگر شوهر بدون اجازه دادگاه ازدواج مجدد کند آیا قابل مجازات است؟

دفاتر ازدواج حق ندارند تا بدون حکم دادگاه ازدواج مجدد را به ثبت برسانند. بنابراین مرد نمی تواند بدون اجازه دادگاه به صورت قانونی ازدواج مجدد کند. درچنین حالتی مردان متقاضی ازدواج مجدد معمولا دو راه در پیش می گیرند:

در این میان برخی  از مردان هم هستند که ازدواج دایم خود را ثبت نمی‌کنند که خود جرم محسوب می شود. هرچند مطابق با ماده 49 قانون حمایت از خانواده، ثبت واقعه ازدواج الزامی است و چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی مبادرت به ازدواج دائم کند، به جزای نقدی بین 80 تا 180 میلیون ریال یا حبس بین 91 روز تا شش ماه محکوم خواهد شد.

از آن گذشته به خاطر مسیر پر و پیچ و خم و دردسرساز ازدواج مجدد از راه قانونی، بسیاری از مردانی که قصد دارند همسر دوم انتخاب کنند، به عقد موقت روی  می آورند. صیغه 99 ساله هم که چندی پیش در میان طالبان عقد موقت رونق گرفت نتیجه همین سختگیری های قانونی بود. در اصل صیغه 99 ساله نوع خاصی از صیغه نیست و شرایط ویژه ای ندارد تنها زوج با امتداد مدت آن به 99 سال می خواهد عقد را دایمی جلوه دهد هرچند صرفا حق و حقوق ازدواج موقت برآن مترتب است. به این معنی که زوجه حق نفقه ندارد و جزو وراث زوج محسوب نمی شود.

ثبت غیرقانونی ازدواج مجدد

بر اساس ماده 56 قانون حمایت از خانواده، سردفتران ازدواج حق ندارند بدون اجازه دادگاه اقدام به ثبت ازدواج مجدد مرد کنند و بر این اساس«هر سردفتر رسمی که بدون اخذ گواهی، بدون اخذ اجازه نامه یا حکم صادرشده درمورد تجویز ازدواج مجدد یا برخلاف مقررات به ثبت ازدواج اقدام کند، به محرومیت و مجازات اسلامی از اشتغال به سردفتری محکوم می‌شود.»

 

تهیه و تنظیم: وکیل حمیدرضا محمدی