ایرادات احتمالی قراردادهایی که بدون وکیل تنظیم می‌شوند

بسیاری از افراد برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، قراردادهای خود را بدون کمک وکیل تنظیم می‌کنند. اما این کار می‌تواند مشکلات و ریسک‌های حقوقی زیادی ایجاد کند که در صورت بروز اختلاف، هزینه‌های سنگین‌تری به همراه دارد. در ادامه برخی از رایج‌ترین ایرادات این قراردادها را بررسی می‌کنیم:

۱. ابهام در مفاد و تعهدات طرفین
• بسیاری از قراردادهای غیرحرفه‌ای جملات کلی، نامفهوم یا دوپهلو دارند که باعث اختلاف در تفسیر قرارداد می‌شود.
• ممکن است وظایف و مسئولیت‌های طرفین به‌صورت دقیق و واضح مشخص نشده باشد، که در زمان اجرا مشکل ایجاد می‌کند.
نمونه اشتباه: “پیمانکار موظف است پروژه را در اسرع وقت تکمیل کند.”
مشکل: «اسرع وقت» یک اصطلاح مبهم است و می‌تواند تفسیرهای مختلفی داشته باشد.
فرم صحیح: “پیمانکار موظف است پروژه را حداکثر تا تاریخ … تکمیل کند و در غیر این صورت روزانه … مبلغ خسارت تأخیر بپردازد.”
2. عدم پیش‌بینی شرایط فسخ قرارداد
• بسیاری از قراردادها نحوه فسخ قرارداد را مشخص نمی‌کنند، درحالی‌که هر قراردادی باید شرایط و نحوه فسخ را شفاف کند.
• اگر شرایط فسخ ذکر نشود، ممکن است طرفین مجبور شوند برای فسخ به دادگاه مراجعه کنند که زمان‌بر و پرهزینه است.
فرم صحیح: “چنانچه هر یک از طرفین تعهدات خود را ظرف مدت ۱۰ روز پس از دریافت اخطار کتبی انجام ندهد، طرف مقابل حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.”
3. نبود ضمانت اجرای تعهدات
• اگر در قرارداد مشخص نشود که در صورت عدم انجام تعهدات، چه ضمانتی وجود دارد، طرفین برای مطالبه خسارت دچار مشکل می‌شوند.
• نبود جریمه تأخیر یا وجه التزام باعث می‌شود متخلف بدون نگرانی تعهداتش را انجام ندهد.
فرم صحیح: “در صورت تأخیر پیمانکار در تحویل پروژه، به ازای هر روز تأخیر مبلغ … به‌عنوان جریمه کسر خواهد شد.”
4. عدم تعیین مرجع حل اختلاف (شرط داوری)
• در بسیاری از قراردادهای غیرحرفه‌ای، مرجع حل اختلاف تعیین نمی‌شود، در نتیجه در صورت بروز اختلاف، طرفین مجبور به طرح دعوی در دادگاه می‌شوند که زمان‌بر و پرهزینه است.
• داوری می‌تواند یک روش سریع و کم‌هزینه برای حل اختلافات باشد، اما بسیاری از قراردادها فاقد این شرط هستند.
فرم صحیح: “در صورت بروز هرگونه اختلاف، موضوع توسط داور منتخب طرفین حل‌وفصل خواهد شد و رأی داور برای طرفین لازم‌الاجرا است.”
5. استفاده از عبارات حقوقی نادرست یا نامعتبر
• برخی افراد از نمونه‌های آماده اینترنتی یا قراردادهای دیگر کپی‌برداری می‌کنند، بدون آنکه بدانند آیا این عبارات از نظر حقوقی معتبر هستند یا نه.
• استفاده از اصطلاحات اشتباه ممکن است باعث مشکلاتی در  قرارداد یا ایجاد مشکلات فراوان اجرایی شود.
راه‌حل: تنظیم قرارداد با مشاوره وکیل یا متخصص حقوقی.
6. عدم پیش‌بینی شرایط فورس ماژور (حوادث غیرمترقبه)
• بسیاری از قراردادها پیش‌بینی نمی‌کنند که در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، جنگ، تحریم یا تورم شدید چه اتفاقی می‌افتد.
• این موضوع در قراردادهای بلندمدت، مانند قراردادهای مشارکت در ساخت یا پیمانکاری، بسیار مهم است.
فرم صحیح: “در صورت بروز حوادث قهریه (فورس ماژور) مانند زلزله، سیل، جنگ یا تغییرات قانونی که اجرای قرارداد را ناممکن کند، تعهدات طرفین تا رفع مانع به حالت تعلیق درخواهد آمد.”
7. عدم تعیین دقیق مشخصات طرفین و قرارداد
• گاهی در قراردادهای غیرحرفه‌ای، مشخصات طرفین، موضوع قرارداد یا شرایط پرداخت به‌درستی ذکر نمی‌شود.
• اگر مشخصات طرفین به‌درستی درج نشود، ممکن است اجرای تعهدات یا پیگیری قانونی آن دشوار شود.
فرم صحیح:
“این قرارداد بین آقای … (با شماره ملی …، ساکن …) به‌عنوان فروشنده و آقای … (با شماره ملی …، ساکن …) به‌عنوان خریدار منعقد گردید.”
8. عدم توجه به قوانین و مقررات مرتبط
• بسیاری از قراردادها بدون در نظر گرفتن قوانین جدید یا مقررات خاص یک حوزه تنظیم می‌شوند.
• برای مثال، در قراردادهای ملکی ممکن است محدودیت‌های انتقال سند یا ممنوعیت فروش مال غیر نادیده گرفته شود.
راه‌حل: پیش از تنظیم قرارداد، قوانین مرتبط را بررسی کنید یا از یک کارشناس حقوقی مشاوره بگیرید.
در اخر مجددا یاداور میشود قراردادهایی که بدون کمک وکیل تنظیم می‌شوند، اغلب دارای ابهام، نقص و ایرادات حقوقی باشند که در آینده به اختلافات پیچیده منجر شود. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است:
✔ قرارداد به‌صورت شفاف و دقیق تنظیم شود.
✔ شرایط فسخ، ضمانت اجرا و فورس ماژور در قرارداد پیش‌بینی گردد.
✔ برای حل اختلافات، شرط داوری درج شود.
✔ در صورت امکان، تنظیم یا بررسی نهایی قرارداد را به یک وکیل یا مشاور حقوقی بسپارید.
با رعایت این نکات، می‌توان از بسیاری از مشکلات حقوقی و مالی در آینده جلوگیری کرد